राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS): सदस्य नोंदणी फॉर्म, Open NPS Account

National Pension Scheme Application Form, Benefits,राष्ट्रीय पेन्शन योजना ऑनलाइन अर्ज आणि National Pension Scheme, सदस्य नोंदणी फॉर्म,Open NPS Account फायदे आणि वैशिष्ट्ये काय आहेत

निवृत्तीचे नियोजन हा जीवनाचा अत्यंत महत्त्वाचा भाग आहे. हे लक्षात घेऊन भारत सरकारने राष्ट्रीय पेन्शन योजना सुरू केली आहे. आज आम्ही तुम्हाला या लेखाद्वारे या योजनेशी संबंधित सर्व महत्त्वाची माहिती देणार आहोत. जसे की राष्ट्रीय पेन्शन योजना काय आहे?, तिचा उद्देश, फायदे, वैशिष्ट्ये, पात्रता, महत्त्वाची कागदपत्रे, अर्ज प्रक्रिया, हेल्पलाइन नंबर इ. तर मित्रांनो जर तुम्ही National Pension Scheme जर तुम्हाला यासंबंधी सर्व महत्वाची माहिती मिळवायची असेल तर हा लेख शेवटपर्यंत वाचावा ही विनंती.

National Pension Scheme

Key Highlights Of National Pension Scheme

लेख काय आहे. : राष्ट्रीय पेन्शन योजनेबद्दल

योजना कोणी सुरू केली : भारत सरकार

लाभार्थी.  : भारताचे  नागरिक निवृत्तीनंतर गुंतवणूकदारांना पेन्शन प्रदान करण्याचा उद्देश

अधिकृत वेबसाइट : https://www.npscra.nsdl.co.in/

राष्ट्रीय पेन्शन योजना नवीन अपडेट

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेंतर्गत आतापर्यंत सरकारी कर्मचाऱ्यांची भौतिक स्वरूपात नोंदणी केली जात होती. जे केंद्रीय रेकॉर्ड कंपनी एजन्सी किंवा सरकारच्या नोडल कार्यालयांनी स्वीकारलेल्या ऑनलाइन मॉड्यूलद्वारे केले जात असे. आता राष्ट्रीय पेन्शन योजनेंतर्गत नोंदणी करण्यासाठी पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरणाकडून ऑनलाइन सुविधा सुरू केली जात आहे.या अंतर्गत आता कर्मचारी त्यांचे एनपीएस खाते ऑनलाइन उघडू शकतात. ऑनलाइन प्रक्रिया eNPS म्हणून ओळखली जाईल. e NPS चे आयोजन CRA द्वारे केले जाईल. ज्या अंतर्गत ग्राहक स्वतःची नोंदणी करू शकतो आणि NPS अंतर्गत आपले योगदान देखील देऊ शकतो.

ई एनपीएस – eNPS Registration

सदस्य eNPS अंतर्गत नोंदणी करू शकतात आणि त्यासोबत PRAN क्रमांक देखील तयार करू शकतात. ज्यांचे NPS खाते आधीच उघडलेले आहे ते सर्व सदस्य eNPS द्वारे योगदान देऊ शकतात आणि त्यांचे टियर-2 खाते देखील उघडू शकतात.खाजगी क्षेत्रातील कर्मचारी आधार ऑफलाइन ई-केवायसी किंवा पॅन आणि बँक खात्याद्वारे नोंदणी करू शकतात. ई-नॅशनल पेन्शन योजनेद्वारे योगदान देण्याचे काही फायदे खालीलप्रमाणे आहेत.

• संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन असल्याने खाते उघडण्याचा कोणताही खर्च लागणार नाही.
• नोडल अधिकाऱ्यांचे काम सोपे होईल. नोंदणीची पेपरलेस प्रक्रिया असेल.
• कर्मचारी स्वत:च फॉर्म भरणार असल्याने फॉर्म भरण्यात चूक होण्याची शक्यता कमी आहे.
• अधिकाधिक NPS खाती सहज उघडली जातील.

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेचे उद्दिष्ट

नॅशनल पेन्शन योजनेचा मुख्य उद्देश निवृत्तीनंतर सर्व गुंतवणूकदारांना पेन्शनची रक्कम प्रदान करणे हा आहे. राष्ट्रीय पेन्शन योजनेच्या माध्यमातून सर्व नागरिक निवृत्तीनंतरही स्वावलंबी राहतील आणि त्यांना आर्थिक समस्यांना सामोरे जावे लागणार नाही. या योजनेअंतर्गत गुंतवणूकदार त्यांच्या आर्थिक स्थितीनुसार गुंतवणूक करू शकतात.जेणेकरून अधिकाधिक लोक या योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकतील. राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत दोन प्रकारची खाती आहेत, ज्यांना टियर वन आणि टियर टू म्हणतात. नॅशनल पेन्शन स्कीममध्ये गुंतवणूक करून तुम्ही निवृत्तीनंतरही आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र राहाल.

राष्ट्रीय पेन्शन eKYC सेवा PFRDA द्वारे सुरू करण्यात येणार आहे

संघटित क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी राष्ट्रीय पेन्शन योजना सुरू करण्यात आली आहे. राष्ट्रीय पेन्शन योजना आणि अटल पेन्शन योजना या पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरणाच्या दोन प्रमुख योजना आहेत. या दोन्ही योजनांच्या माध्यमातून असंघटित क्षेत्र आणि संघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांच्या गरजा पूर्ण केल्या जातात.पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरणाने (National Pension Scheme )राष्ट्रीय पेन्शन योजना आणि अटल पेन्शन योजनेच्या ग्राहकांसाठी eKYC सेवा सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

• ही सेवा सुरू करण्यास महसूल विभागाकडून मंजुरी मिळाली आहे. ऑनलाइन eKYC द्वारे NPS खाते उघडण्याची प्रक्रिया आणखी सुलभ केली जाईल. आता या योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी आणि प्रोत्साहनपर रक्कम मिळविण्यासाठी नागरिकांना कोणत्याही सरकारी कार्यालयात जाण्याची गरज भासणार नाही.कारण eKYC प्रक्रिया आता सरकारने सुरू केली आहे जेणेकरून अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे डिजिटल होईल.
• या प्रक्रियेमुळे वेळ आणि पैसा दोन्हीची बचत होईल आणि यंत्रणेत पारदर्शकता येईल. आता नागरिकांना कागदोपत्री लांबलचक प्रक्रिया टाळता येणार आहे, जेणेकरून अधिकाधिक लोक या योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यास प्रवृत्त होतील.
• PFRDA द्वारे OTP आधारित प्रमाणीकरण, पेपरलेस ऑनबोर्डिंग, eSign आधारित प्रमाणीकरण, व्हिडिओ ग्राहक ओळख सुलभ करण्यासाठी अखंड ऑनबोर्डिंग, ऑनलाइन एक्झिट टूल, सरकारी क्षेत्रातील ग्राहकांसाठी ऑनलाइन नावनोंदणी इत्यादी सुविधा पुरवल्या गेल्या आहेत. NSDL ई-गव्हर्नन्स इन्फ्रास्ट्रक्चर ही केंद्रीय रेकॉर्ड ठेवणारी संस्था बनली आहे. जी ग्लोबल आधार यूजर एजन्सी म्हणून काम करेल.

National Pension Scheme आधार सीडिंग महत्त्वाचे ठरले

राष्ट्रीय पेन्शन योजना भारत सरकारद्वारे चालवली जाते. ही एक गुंतवणूक योजना आहे ज्याद्वारे ग्राहक विविध प्रकारची गुंतवणूक करू शकतो. ही योजना सन 2004 मध्ये सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी सुरू करण्यात आली होती आणि 2009 मध्ये सर्वसामान्यांसाठीही सुरू करण्यात आली आहे.NPS अंतर्गत दोन प्रकारची खाती उघडली जातात जी टियर-1 आणि टियर-2 आहेत. Tier-1 NPS खाते हे पेन्शन खाते आहे आणि Tier-2 खाते हे भारतीय पेन्शन नियामक प्राधिकरणाशी जोडलेले गुंतवणूक खाते आहे. आता NPS ग्राहकांच्या आर्थिक व्यवहारांचा मागोवा घेण्यासाठी आणि करदात्यांना सूट देण्यासाठी NPS खाते आधारशी लिंक करण्यासाठी सरकारने मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.

आधार सीडिंगद्वारे ग्राहक केवायसी मानदंडांची पूर्तता करू शकतात. eKYC आधार क्रमांकाद्वारे केले जाते. जेणेकरुन ग्राहक जास्त कागदोपत्री होण्यापासून वाचतील. कारण पडताळणी प्रक्रिया आधार OTP द्वारे त्वरित करता येते.

National Pension Scheme  राष्ट्रीय पेन्शन योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये

• या योजनेच्या संचालकांना निवृत्तीनंतर निवृत्ती वेतन दिले जाईल.
• जर तुम्ही अॅन्युइटी खरेदीमध्ये गुंतवणूक केली असेल तर तुम्हाला संपूर्ण कर सूट मिळेल.
• कलम 80CCE अंतर्गत ₹ 50000 पर्यंतच्या अतिरिक्त कपातीचा दावा केला जाऊ शकतो.
• नॅशनल पेन्शन स्कीमचे सदस्य आयकर कायद्याच्या कलम 80CCD (1) अंतर्गत एकूण रु.च्या मर्यादेत एकूण उत्पन्नाच्या 10% कर कपातीचा दावा करू शकतात. कलम 80CCE अंतर्गत ही मर्यादा 1.5 लाख आहे.
• राष्ट्रीय पेन्शन योजनेअंतर्गत किमान गुंतवणूक मर्यादा ₹6000 आहे.
• जर तुम्ही राष्ट्रीय पेन्शन योजनेअंतर्गत किमान मर्यादेइतकी गुंतवणूक करू शकत नसाल, तर तुमचे खाते गोठवले जाईल आणि खाते अनफ्रीझ करण्यासाठी तुम्हाला ₹ 100 चा दंड भरावा लागेल.
• पूर्वी या मर्यादेतील योगदान 10% असायचे, जे आता सरकारने 10% वरून 14% केले आहे.
• जर गुंतवणूकदार 60 वर्षापूर्वी मरण पावला, तर पेन्शनची रक्कम नॉमिनीला दिली जाईल.
• भारताच्या अर्थमंत्र्यांनी नॅशनल पेन्शन स्कीम ट्रस्टला पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरणापासून वेगळे करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
  
• राष्ट्रीय पेन्शन योजनेच्या संचालकांना कायमस्वरूपी सेवानिवृत्ती खाते क्रमांक प्रदान केला जातो जो 12 अंकी क्रमांक असतो.
• या क्रमांकावरून गुंतवणूकदार व्यवहार करू शकतात. राष्ट्रीय पेन्शन योजनेअंतर्गत एकापेक्षा जास्त खाती उघडता येत नाहीत.

राष्ट्रीय पेन्शन योजना खाते प्रकार

National Pension Scheme खालीलप्रमाणे दोन प्रकारची खाती आहेत:-

टियर 1– या खात्यात कितीही पैसे जमा केले जातील, मला वेळेपूर्वी काढता येणार नाही. हे खाते उघडण्यासाठी तुमच्यासाठी टियर 2 खातेधारक असणे अनिवार्य नाही. जेव्हा तुम्ही योजनेतून बाहेर असाल तेव्हाच तुम्ही त्याचे पैसे काढू शकता.

टियर 2– हे खाते उघडण्यासाठी तुम्ही टियर 1 खातेधारक असणे आवश्यक आहे. तुमच्या इच्छेनुसार तुम्ही त्यात पैसे जमा किंवा काढू शकता. प्रत्येकाने हे खाते उघडणे बंधनकारक नाही.

National Pension Scheme पात्रता निकष

अर्जदार भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे.

या योजनेत निवासी आणि अनिवासी दोन्ही नागरिक गुंतवणूक करू शकतात.

योजनेत गुंतवणूक करण्यासाठी गुंतवणूकदाराचे वय १८ ते ६० वर्षांच्या दरम्यान असावे.

केवायसी प्रक्रियेनंतरच नागरिक या योजनेत सामील होऊ शकतात.

NPS चे लाभार्थी

• खालील लोक या खात्यात गुंतवणूक करू शकतात:-
• केंद्र सरकारचे कर्मचारी
• राज्य सरकारी कर्मचारी
• खाजगी क्षेत्रातील कर्मचारी
• सामान्य नागरिक

National Pension Scheme  राष्ट्रीय पेन्शन योजनेंतर्गत समाविष्ट क्षेत्रे

• केंद्र सरकार
• राज्य सरकार
• कॉर्पोरेट
• देशातील सर्व नागरिक
• राष्ट्रीय पेन्शन योजनेचे लाभ N.R.I. द्वारे देखील मिळू शकते

National Pension Scheme  राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत गुंतवणुकीचे फायदे

• आकर्षक मार्केट लिंक्ड रिटर्न
• सहज पोर्टेबल
• अनुभवी पेन्शन फंडांद्वारे व्यावसायिकरित्या व्यवस्थापित केले जाते
• कमी किमतीचा फायदा
• व्यक्ती, कर्मचारी आणि नियोक्ते यांच्यासाठी कर सूट
• नोकरी किंवा पत्ता बदलल्यास दुसरे NPS खाते उघडण्याची गरज नाही.
• विभागाकडून निव्वळ मालमत्ता मूल्याची दररोज गणना केली जाते

टियर II खात्याचे फायदे

• कोणतेही अतिरिक्त वार्षिक देखभाल शुल्क नाही
• गरजांसाठी दैनंदिन बचत करणे शक्य होईल
• कधीही काढता येईल पेन्शन खात्यात कधीही निधी हस्तांतरित केला जाऊ शकतो
• किमान शिल्लक आवश्यक नाही
• एक्झिट लोडची कोणतीही पुनर्प्राप्ती केली जाणार नाही
• स्वतंत्र नामांकन सुविधा उपलब्ध असेल
• टियर 1 व्यतिरिक्त गुंतवणूक पॅटर्न निवडण्याचा पर्याय

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत निधी कुठे गुंतवला जाईल?

• इक्विटी
• कॉर्पोरेट कर्ज
• सरकारी सुरक्षा
• पर्यायी गुंतवणूक निधी

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेअंतर्गत गुंतवणुकीचे पर्याय

एक्टिव चॉइस – या पर्यायांतर्गत, गुंतवणुकीची रक्कम लाभार्थी स्वतः निवडतो.

ऑटो चॉइस – या पर्यायाअंतर्गत गुंतवणुकीची रक्कम पूर्व-परिभाषित मेट्रिक्सच्या आधारे निवडली जाते.

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेंतर्गत कर लाभ

• आयकर कायद्याच्या कलम 80CCD (1) अंतर्गत खातेदाराला कर लाभ प्रदान केले जातील.
• ज्याची मर्यादा कलम 80 CCE अंतर्गत दीड लाख रुपये आहे.
• लाभार्थीची गुंतवणूक ₹50000 पर्यंत असल्यास, या प्रकरणात अतिरिक्त कपातीचा पर्याय उपलब्ध आहे.
• हा पर्याय आयकर कायद्याच्या कलम 80CCD (1B) अंतर्गत उपलब्ध आहे.
• हा कर लाभ घेण्यासाठी खातेदाराकडून व्यवहाराचे विवरण सादर केले जाऊ शकते.

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे

• राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत नावनोंदणीसाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:-
• पत्त्याचा पुरावा
• आधार कार्ड
• जन्म प्रमाणपत्र किंवा दहावीचे प्रमाणपत्र
• सदस्य नोंदणी फॉर्म

राष्ट्रीय पेन्शन अपडेट्स

2018 मध्ये, भारतीय मंत्रिमंडळाने राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत काही महत्त्वाचे बदल केले आहेत, जे खालीलप्रमाणे आहेत: –

• यापूर्वी, कर्मचाऱ्यांना राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत 10% योगदान द्यावे लागत होते, ते वाढवून 14% करण्यात आले आहे.
• 60% रकमेवर करमुक्त आहे. आता कर्मचाऱ्यांना पूर्ण स्वातंत्र्य देण्यात आले आहे की त्यांनी पेन्शनसाठी दिलेले पैसे कोणत्या फंडात गुंतवले जातील.
• केंद्रीय कर्मचारी त्यांच्या इच्छेनुसार वर्षातून एकदा पेन्शन फंड बदलू शकतात.

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेतून पैसे कसे काढायचे? (National Pension Scheme)

जर तुम्हाला नॅशनल पेन्शन स्कीममधून पैसे काढायचे असतील तर तुम्हाला सर्व आवश्यक कागदपत्रांसह पैसे काढण्याचा अर्ज पीओपी सबमिट करावा लागेल. पैसे काढण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक असतील.

• PAN कार्ड
• आधार कार्डची प्रत
• रहिवासी प्रमाणपत्राची प्रत
• रद्द केलेला चेक

राष्ट्रीय पेन्शन योजनेत खाते उघडण्याची प्रक्रिया

सर्वप्रथम तुम्हाला POP-Point of Presence शोधावे लागेल.

आता तुम्हाला POP वरून सबस्क्राईब फॉर्म घ्यावा लागेल.

तुम्हाला या सदस्य फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व माहिती काळजीपूर्वक भरावी लागेल. तुम्ही येथे दिलेल्या लिंकवर क्लिक करून सबस्क्राइबर फॉर्म देखील डाउनलोड करू शकता.

• आता तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे जोडावी लागतील.
• यानंतर तुम्हाला हा फॉर्म POP-Point of Presence मध्ये सबमिट करावा लागेल.
• तुम्हाला केवायसी कागदपत्रांसह हा फॉर्म सबमिट करावा लागेल.
• यानंतर तुम्हाला पॉइंट ऑफ प्रेझेन्स वरून एक संदर्भ क्रमांक मिळेल ज्याद्वारे तुम्ही तुमच्या अर्जाचा मागोवा घेऊ शकता.
• तुम्ही अर्ज करता तेव्हा तुम्हाला तुमचे पहिले योगदान जमा करावे लागेल. यासाठी, तुम्हाला सूचना स्लिप देखील सबमिट करावी लागेल ज्यामध्ये तुमचे पेमेंट तपशील असतील.

ऑनलाइन फॉर्म भरण्याची प्रक्रिया

टियर 1 

सर्वप्रथम, तुम्हाला नॅशनल पेन्शन सिस्टमच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.

• तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
• मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला तुमचे NPS खाते उघडा/ ऑनलाइन योगदान देण्यासाठी लिंकवर क्लिक करावे लागेल.

• यानंतर तुम्हाला नॅशनल पेन्शन सिस्टमवर क्लिक करावे लागेल.
• आता तुम्हाला नोंदणीसाठी लिंकवर क्लिक करावे लागेल.

• आता तुमच्या समोर नोंदणी फॉर्म उघडेल.
• तुम्हाला नोंदणी फॉर्ममध्ये विचारण्यात आलेली सर्व महत्त्वाची माहिती जसे की अर्जाचा प्रकार, अर्जदाराची स्थिती, नोंदणी, आधार क्रमांक, मोबाइल क्रमांक इत्यादी प्रविष्ट कराव्या लागतील आणि फक्त खाते प्रकारात टियर वन निवडा.
• आता तुम्हाला Continue वर क्लिक करावे लागेल.
• यानंतर, संपूर्ण प्रलंबित नोंदणी फॉर्म तुमच्यासमोर उघडेल, ज्यामध्ये सर्व आवश्यक माहिती जसे की पावती क्रमांक, पावतीची तारीख, नाव, जन्मतारीख, ईमेल पत्ता इत्यादी भरावी लागेल.
• आता तुम्हाला सबमिट वर क्लिक करावे लागेल.
• यानंतर, तुमच्यासमोर एक ई-साइन फॉर्म उघडेल, त्यामध्ये सर्व आवश्यक माहिती भरा आणि सबमिट वर क्लिक करा.
• अशा प्रकारे तुमची नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण होईल.

Helpline Number

या लेखाद्वारे आम्ही तुम्हाला राष्ट्रीय पेन्शन योजनेशी संबंधित सर्व महत्त्वाची माहिती दिली आहे. तरीही तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची समस्या येत असेल तर तुम्ही तुमच्या समस्या सोडवण्यासाठी हेल्पलाइन क्रमांकावर संपर्क साधू शकता. हेल्पलाइन क्रमांक 1800110069 आहे.