२ हजार रुपयांची नोट चलनातून माघारी घेण्याचा निर्णय
भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने आज 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय जाहीर केला आहे. नागरिकांना सध्याच्या दोन हजार रुपयांच्या नोटा बँकांमध्ये जमा करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. नोटा बदलून घेण्यासाठी ३० सप्टेंबरपर्यंत मुदत देण्यात आली आहे. देशभरातील बँकांना आरबीआयने ग्राहकांना 2,000 रुपयांच्या नोटा देणे तातडीने थांबवण्याचे निर्देश दिले आहेत. RBI चा हा निर्णय 2016 मध्ये 500 आणि 1,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद केल्यानंतर साधारणत: सात वर्षांनी आला आहे. 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून काढून त्याऐवजी नव्याने चलनात आणण्याच्या निर्णयामुळे नागरिकांमध्ये उत्सुकता निर्माण झाली आहे. आरबीआयने हा निर्णय जाहीर करताना त्यामागची कारणे थोडक्यात नमूद केली आहेत.
2016 मध्ये नोटाबंदीनंतर 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात आल्या होत्या. तथापि, चलनात इतर मूल्यांच्या पुरेशा उपलब्धतेमुळे, 2,000 रुपयांच्या नोटांचा हेतू पूर्ण झाला. परिणामी 2018-19 मध्ये या नोटांची छपाई बंद करण्यात आली होती. चलनात असलेल्या 2,000 रुपयांच्या नोटांपैकी 89% 2017 पूर्वी बाजारात आणल्या गेल्या होत्या. 31 मार्च 2018 पर्यंत, सर्वात जास्त 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या, ज्यांची रक्कम अंदाजे 6.73 लाख कोटी रुपये होती. मात्र, कालांतराने या नोटांची संख्या हळूहळू कमी होत गेली. 31 मार्च 2023 पर्यंत 2,000 रुपयांच्या सुमारे 3.62 लाख कोटी रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या. या नोटा सामान्यतः नियमित व्यवहारांसाठी वापरल्या जात नसल्याची नोंद करण्यात आली आहे. त्यामुळे, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने त्यांच्या जारी केलेल्या निवेदनात नमूद केले आहे की, नियमित व्यवहारांसाठी या नोटांचा पुरवठा इतर मूल्यांसह पुन्हा केला जात आहे.
२ हजार रुपयांची नोट चलनात आणल्यानंतर काय प्रतिक्रिया उमटली होती?
केंद्र सरकारने 1,000 आणि 500 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद केल्यानंतर आणि 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात आणल्यानंतर, या निर्णयाच्या उद्देशाबाबत महत्त्वपूर्ण चिंता निर्माण झाल्या होत्या. पूर्वीच्या नोटा मागे घेतल्यानंतर 2,000 रुपयांची नवीन उच्च-मूल्याची नोट सुरू केल्याने नोटाबंदीच्या उद्देशावर प्रश्न निर्माण झाले. ही नोट लवकरच चलनातून बाहेर पडेल, असा अंदाज होता आणि अशा प्रकारच्या अटकळ बांधल्या जात होत्या. अखेर, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने निर्णय घेऊन नागरिकांना त्यांच्या 2,000 रुपयांच्या नोटा 30 सप्टेंबरपर्यंत बँकांमध्ये जमा करण्याची मुभा दिली आहे.
दोन हजाराची नोट बंद, तुमच्याकडे असेल तर घाबरू नका, फक्त हे काम करा
RBI Withdraws Rs 2000 Currency Note रिझर्व्ह बँकेने एक मोठा निर्णय घेतला असून त्यामुळे अनेकांना धक्का बसू शकतो. दोन हजार रुपयांच्या नोटांचे चलन बंद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. सध्या या नोटा चलनात आहेत
नवी दिल्ली : प्रत्येकासाठी ही अत्यंत महत्त्वाची बातमी आहे. रिझर्व्ह बँकेने आज एक मोठा निर्णय जाहीर केला असून त्याचे दूरगामी परिणाम होणार आहेत. यापुढे रिझर्व्ह बँकेकडून 2000 रुपयांच्या नोटांची छपाई बंद करण्यात येणार आहे. तथापि, तुमच्याकडे 2,000 रुपयांची कोणतीही नोट असल्यास, तुम्ही काय करावे? या संदर्भात इतर बँका मार्गदर्शन करतील, असे स्पष्ट करणारी माहिती रिझर्व्ह बँकेने जारी केली आहे.
रिझर्व्ह बँकेने एक निवेदन जारी केले आहे की त्यांनी 2,000 रुपयांच्या नोटांच्या चलनाची दखल घेतली आहे आणि त्यावर उपाय योजले जातील. मात्र, या नोटा चलनात राहतील, असेही बँकेने स्पष्ट केले आहे. 2016 मध्ये नरेंद्र मोदी सरकारने चलनातील नोटाबंदी लागू केली होती आणि त्याच वर्षी नोव्हेंबरमध्ये गुलाबी रंगाच्या 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात आल्या होत्या.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया कायदा, 1934 च्या कलम 24(1) मधील तरतुदींनुसार, 2,000 रुपयांच्या नोटांची छपाई आता सुमारे 4 ते 5 वर्षांपासून बंद करण्यात आली आहे. जुन्या 500 आणि 1,000 रुपयांच्या नोटा बंद केल्यानंतर, चलनाची मागणी पूर्ण करण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात आणल्या. 500, 100, 50, 20 आणि 10 रुपयांच्या नव्या नोटा चलनात आल्यानंतर 2,000 रुपयांच्या नोटांचे उद्दिष्ट पूर्ण झाले. 2018-19 मध्ये 2,000 रुपयांच्या नोटांची छपाई बंद करण्यात आली होती.
बँकेत जाऊन बदल नोट
तुमच्याकडे 2,000 रुपयांच्या नोटा असतील तर काळजी करण्याची गरज नाही. ज्या नागरिकांकडे या नोटा आहेत ते त्यांच्या बँक खात्यात त्या जमा करू शकतात किंवा बँकेत नवीन चलनी नोटा बदलून घेऊ शकतात. साधारणपणे, व्यक्ती या नोटा त्यांच्या बँक खात्यात कोणत्याही निर्बंध किंवा मर्यादांशिवाय जमा करू शकतात.
२३ मेपासून नोट बदलवता येणार
बँकेत जाऊन 2 हजार रुपयांची नोट बदलून दिली जाणार आहे. महिन्याच्या २३ तारखेपासून म्हणजेच येत्या मंगळवारपासून नागरिक बँकेत जाऊन या नोटा बदलून घेऊ शकतात. तथापि, रिझर्व्ह बँकेने स्पष्ट केल्यानुसार, सध्या बँका एकाच वेळी फक्त 20,000 रुपयांच्या नोटा स्वीकारत आहेत. रिझर्व्ह बँकेने 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलण्यासाठी मुदतही दिली आहे. रिझव्‍‌र्ह बँकेने म्हटल्याप्रमाणे बँका 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत 2,000 रुपयांच्या नोटा ठेवी स्वीकारतील किंवा बदलण्याची सुविधा देतील.
३० सप्टेंबरनंतरही २ हजाराची नोट चलनात राहणार
हा निर्णय जाहीर करण्यात आला असून, रिझर्व्ह बँकेने नागरिकांना नोटा बदलून घेण्यासाठी आमंत्रित केले आहे. रिझर्व्ह बँकेने नागरिकांना काळजी करू नये, असे आश्वासन दिले आहे. 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलण्याची अंतिम मुदत 30 सप्टेंबर 2023 पर्यंत आहे आणि या नोटा वैध राहतील. बँकेतून नोटा बदलून घेण्यासाठी नागरिकांना चार महिन्यांची खिडकी असते. 2,000 रुपयांच्या बहुतांश नोटा या दिलेल्या मुदतीत परत मिळणे अपेक्षित आहे. ही एक मानक प्रक्रिया आहे आणि त्यामुळे नागरिकांनी काळजी करू नये, असे एएनआय या वृत्तसंस्थेने म्हटले आहे.